Tariki ya 19 Gashyantare 2025 ni umunsi wa 50 w’umwaka usigaje iminsi 315 ngo ugere ku musozo.
Ibintu biba byarabaye kuri iyi tariki mu myaka yashize ni byinshi cyane ariko uyu munsi, InyaRwanda yaguhitiyemo bimwe mu by’ingenzi bidateze kwibagirana mu mateka y’isi.
Bimwe mu byaranze iyi tariki mu mateka:
1783: Mu
Bwongereza, Pitt William, yagizwe Minisitiri w’intebe afite imyaka 24
y’amavuko.
1797: Binyuze
mu masezerano ya Tolentino, Papa Pie VI yahaye u Bufaransa Avignon, Romagne,
Bologne, Ferrare na Comtat Venaissin mu gihe ingabo za Bonaparte zageze i
Vienne, zinyuze muri Tyrol.
1924: Habaye
igikorwa cy’ihirikwa ku butegetsi rya Chah Ahmad, muri Perse, Ubu ni Iran.
1928: Inkongi
y’Umuriro yafashe ibirombe bya Zahabu Hollinger i Timmins, muri Ontario, abantu
39 barapfa.
1936: Muri
Espagne, hashyizweho Guverinoma nshya ya Manuel Azaña.
1941: Ingabo
z’Abongereza zabaga muri Kenya zinjiye muri Somalia yari iri mu biganza
n’Abataliyani.
1941: Hashyizweho
Umutwe wiswe Deutsches Afrikakorps (DAK) uyobowe na Rommel muri Libya kugira
ngo ushyigikire ingabo za Mussolini.
1945: Abanyamerika
bageze i Iwo Jima mu Buyapani.
1959: Amasezerano
yemera ubwigenge bwa Chypre yashyizweho umukono i Londres n’u Bugereki, Turquie
n’u Bwongereza.
1962: Général
de Gaulle yemeje ko u Bufaransa bugiye guhura n’ibihugu bitatu by’ibihangange
mu gukoresha intwaro z’ubumara ari byo Leta Zunze Ubumwe za Amerika, u
Bwongereza na Repubulika Zunze Ubumwe z’Abasoviyeti, mu rwego rwo kuzigabanya.
1963: Repubulika
z’Abasoviyeti zamenyesheje Perezida wa Leta Zunze Ubumwe za Amerika John
Fitzgerald Kennedy ko abasirikare babo bagera ku 17 000 babaga muri Cuba bagiye
gutahuka.
1975: Hashyizweho
Komisiyo yiswe Pike mu rwego rw’abahagarariye abaturage muri Leta Zunze Ubumwe
za Amerika ku rwego rwa CIA.
1983: Muri
Amerika mu gace ka Settle abasore babiri bitwaje intwaro, Willie Mak na
Benjamin Ng biciye abantu 13 mu kabyiniro.
1984: Mu
muhango wabereye ahiswe ku rubuga rwa Petero Mutagatifu (Place Saint-Pierre),
Papa Jean-Paul II yashyize abantu 99 bahowe Imana mu gihe cy’Impinduramatwara
mu Bufaransa, mu rwego rw’abahire.
1985: Boeing
727 ya Kompanyi Iberia yashwanyukiye hafi ya Bilbao, muri Espagne, ihitana
abantu 148.
1987: Muri
Nicaragua, umunyamakuru wo muri Canada, Peter Bertie, ubwo yari kumwe
n’abadashyigikiye leta yarashwe n’ingabo zo muri icyo gihugu.
1989: Ottawa
yemeje ko imirongo ya shitani yemewe.
1999: Iyicwa
rya Grand Ayatollah Mohammad Sadeq al-Sadr n’abahungu be babiri i Nadjaf
(Irak).
2001: Abatalibani
muri Afghanistan bishe abasivili b’Aba Chiites bagera kuri 300.
Bimwe mu bihangange byavutse kuri iyi tariki:
1901: Florence
Green, umuntu wa nyuma wamenyekanye ko yarwanye mu ntambara ya mbere y’Isi.
1953: Corrado
Barazzutti, Umukinnyi wa tennis w’Umutaliyani.
1953: Cristina
Fernández de Kirchner, umwavoka wabaye perezida wa Argentine
1958: Helen
Fielding, Umwanditsi w’Umwongereza.
1960: Igikomangoma
Andrew de Grande-Bretagne, umuhungu w’umwamikazi Elisabeth II.
1990: Ryad
Boudebouz, Umukinnyi w’umupira w’amaguru wo muri Algeria.
2003: Umunya-Maroc
Mounir al-Motassadeq waregwaga kuba mu mutwe w’iterabwoba wa Al-Qaida wagabye
ibitero muri Amerika tariki ya 11 Nzeri 2001 yakatiwe imyaka 15 y’igifungo
n’urukiko rwa Hambourg.
Bamwe mu bakomeye bitabye
Imana kuri iyi tariki:
197: Clodius
Albinus, Umwe mu bikomerezwa byo mu Bwami bwa Roma.
1670: Frédéric
III de Danemark, Umwami wa Danemark.
1951: André
Gide, Umwanditsi w’Umufaransa wahawe igihembo cyitiriwe Nobel mu Buvanganzo mu
1947.
1952: Knut
Hamsun, Umwanditsi wo muri Norvège wahawe igihembo cyitiriwe Nobel mu
Buvanganzo mu 1920.
1998: George
Male, Umwongereza w’Umukinnyi w’umupira w’amaguru wabaye ikirangirire mu myaka
ya 1930 na 1940.
2009: Pierre
Barbotin, wahoze ari mu basiganwa ku magare mu Bufaransa.
2012: Ruth
Barcan Marcus, umufilozofe wakomokaga muri Amerika, hari kandi na Renato
Dulbecco, umuhanga mu buvuzi bwa virusi ukomoka mu Butaliyani wahawe igihembo
cyitiriwe Nobel mu Buvuzi.
TANGA IGITECYEREZO