Ikigo cya Amerika gishinzwe iterambere mpuzamahanga [USAID], cyahagaritse imishinga y'ubushakashatsi ku buzima kubera kugabanya ingengo y’imari, ibintu bikomeje guteza impungenge ku buzima bw'abaturage.
USAID yatangaje ko ihagaritse imishinga irenga 30 y’ubushakashatsi ku buvuzi, harimo n’imishinga yari ifite intego yo kubura indwara zikomeye ziri kwibasira Isi. Iyi mishinga yari yaratangiye mu bihugu bitandukanye harimo Mozambique, Bangladesh, Malawi, na Afurika y’Epfo, ariko ihagarikwa nyuma y’uko Leta Zunze Ubumwe za Amerika zigabanyije ingengo y’imari ndetse n’ibikorwa by'ubufasha mpuzamahanga.
The New York Times yatangaje ko iyi mishinga yahagaritswe bitewe n’icyemezo cya Leta Zunze Ubumwe za Amerika cyo kugabanya ingengo y’imari, hamwe no gushyira mu bikorwa gahunda zo kugabanya ibikorwa by'ubufasha mpuzamahanga.
Iyi mishinga yari ifite intego yo kubura indwara zikomeye ziri kwibasira Isi, harimo malaria ku bana bari munsi y’imyaka 5 muri Mozambique, ubuvuzi bwa korera muri Bangladesh, uburyo bwo gupima no kuvura kanseri y’inkondo y’umura muri Malawi, ndetse n’ubuvuzi bwa virusi itera SIDA hifashishijwe ikoranabuhanga rya mRNA muri Afurika y’Epfo.
Uko imishinga yahagaritswe byateje impungenge zikomeye ku buzima bw’abaturage bari bitabiriye izo gahunda, ndetse no ku buzima bw’abari bafite ikizere cyo kuvurwa cyangwa guhabwa inkingo.
Abahanga mu by’ubuzima n’iterambere batangaje ko guhagarika imishinga nk’iyi bishobora kugira ingaruka zikomeye ku buzima bw’abaturage bo mu bihugu byari bigenewe iyi mishinga. Izi gahunda zifite uruhare runini mu kubura indwara zikomeye zirimo malaria, kanseri y’inkondo y’umura, na virusi itera SIDA, byiyongera cyane muri ibi bihugu.
Ihagarikwa ry’iyi mishinga rifitanye isano n’icyemezo cy’umukuru w’igihugu cya Leta Zunze Ubumwe za Amerika cyo kugabanya ibikorwa by'ubufasha, bigatuma USAID isubika gahunda nyinshi zo gufasha abakeneye ubufasha bw’ubuzima n’iterambere. Abasesenguzi bavuga ko Leta Zunze Ubumwe za Amerika yagombaga gukomeza gushyigikira imishinga nk’iyi, cyane ko ari imishinga ifite inyungu rusange ku rwego rw’Isi no ku buzima bw’abaturage.
USAID ifite ingengo y’imari ya miliyari 40 z’amadolari ya Amerika, ikoreshwa mu mishinga y’iterambere n’ ubuvuzi mu bihugu bitandukanye. Iyi ngengo y’imari igira uruhare runini mu kubura indwara zikomeye ziri kwibasira Isi, ariko ihagarikwa ry’iyi mishinga rizateza ingaruka zikomeye mu guhangana n’ibyo bibazo.
Impungenge zirakomeye ku bantu bo mu bihugu byari bigenewe iyi mishinga, kuko kubura indwara zikomeye nka malaria, kanseri y’inkondo y’umura, na virusi itera SIDA bikomeje kuba intego ikomeye. Abaturage b’ingeri zitandukanye barasaba ko Leta Zunze Ubumwe za Amerika isubukura imishinga y’ubushakashatsi, kugira ngo ibibazo by’ubuzima bishingiye ku ndwara nk'izi bigire ibisubizo byihuse.
Ni ngombwa ko imbaraga zose zishyirwa hamwe kugira ngo intego z'ubuzima bwiza zigerweho, kandi ubufasha bw'ubuzima bukomeze gutangwa mu buryo bw'umwuga no ku rwego mpuzamahanga. Gukomeza ubushakashatsi ku ndwara zikomeye ni ingenzi mu kubungabunga ubuzima bw’abaturage no kurwanya indwara zishobora kugira ingaruka ku buzima bw’abantu benshi.
Umwanditsi: Kubwayo Jean de la Croix
TANGA IGITECYEREZO