Kwirinda uducurama mu by’ingenzi u Rwanda rwigiye ku rugamba rwo guhangana n'Icyorezo cya Marburg

Minisiteri y’Ubuzima, yagaragaje amasomo Igihugu cyakuye mu rugamba rwo guhangana na Virusi ya Marburg arimo kuzirikana ko buri gihe icyorezo kidaturuka hanze y’Igihugu cyangwa mu bice by’icyaro, ahubwo ko gishobora no guturuka mu mijyi, no mu bitaro bikuru.

Minisitiri w’Ubuzima, Dr Sabin Nsanzimana yagize ati: “Ubundi mu byorezo byabanje ku mugabane wa Afurika, cyaheraga mu cyaro ahantu kure y’Umujyi. Ubu, iki cyahereye ahangaha mu Mujyi noneho mu bitaro bikuru. Mbere kurwanya ibyorezo nk’ibyo kwari ugushyira mu kato aho hantu kugira ngo mu mijyi hatageramo icyorezo, kuko cyageze mu mujyi kugihagarika biragorana cyane. Ubu rero twe byabaye ko noneho gihereye mu mujyi, tukarinda ko gikwira ahandi.

Kubaka ubushobozi bwo kumenya icyorezo no kukivura aho cyaturuka hose, atari ugukora nk’aho cyazaturuka ahantu kure y’imijyi. Ni nayo mpamvu byari bigoye byasabye n’imbaraga nyinshi kugira ngo gihagarare.”

Isomo rya kabiri u Rwanda rwize ni ugukoresha ubuhanga n'ubushakashatsi ku miti, inkingo n'ibindi bikoresho by'ubuvuzi mu gihe gito.

Minisitiri Dr Nsanzimana yagaragaje ko irindi somo ari ugukurikirana no kumenya aho uducurama tuba, hirindwa ko twazongera kuba intandaro y'icyorezo.

Ati: “Uducurama nitwo iyi virusi ikomokaho. Ndetse na virusi mugenzi w’iyi yitwa Ebola, nayo tubana na yo. Hari n’izindi uducurama tubana na zo Corona Virus n’izindi. Kumenya aho turi, kudukurikirana, ariko atari ukuduhohotera ngo utwice kuko dufitiye akamaro ubuzima bwacu […] Rero kumenya uducurama aho turi tukirinda kubana natwo, ni ikintu gikomeye cyane. Ntabwo tuba mu Rwanda gusa tuba mu bihugu byose. Ariko iyo abantu batangiye kwegerana natwo cyane niho hava icyorezo.

Agaruka ku isomo rya nyuma mu y’ingenzi u Rwanda rwize rijyanye n’ubufatanye bw’inzego zose mu guhangana n’ibyorezo, Minisitiri Dr Nsanzimana yagize ati: “Iyo hataba ubufatanye bw’inzego zose, ni inde ufite urukingo? Ni inde ufite umuti? Ni inde wadusha? Amakuru twayatanga gute? Ndetse natwe ubwacu, ibyo twanyuzemo mu byorezo byabanje nabyo byari isomo.”

Minisitiri Dr Nsanzimana yavuze ko mu rugamba rwo guhangana n’Icyorezo cya Marburg hakozwe ibintu bitatu by’ingenzi. Birimo gukumira ko abacyanduye kitabahitana, aho abahitanywe nacyo mu Rwanda ari 22%. 

Ikindi kwari ukugihagarika vuba kitarakwira ku bantu benshi, naho icya gatatu byari ukumenya aho icyorezo cyavuye, aho byaje gutahurwa ko cyakomotse ku murwanyi wa mbere wakoraga mu kirombe gicukurwamo amabuye y’agaciro.

Tariki 27 Nzeri 2024, ni bwo Minisiteri y'Ubuzima yatangaje bwa mbere ko mu Rwanda hagaragaye abarwayi bake barwaye iyi ndwara y'umuriro mwinshi iterwa na virusi ya Marburg.

Kuva icyo gihe, inzego zishinzwe ubuzima mu Gihugu, Ishami ry’Umuryango w’Abibumbye ryita ku Buzima, OMS, n’abandi bafatanyabikorwa bahise batangira urugamba rwo guhashya iki cyorezo.

U Rwanda rutsinze iki cyorezo nyuma yo gutwara ubuzima bw’abagera kuri 15 biganjemo abakoraga mu nzego z’ubuvuzi, mu gihe abagera kuri 66 ari bo bemejwe ko bayanduye, muri bo 51 bagakira.

Iri tangazo kandi ryagiye hanze, nyuma y'iminsi 42 nta murwayi mushya wa Marburg ugaragara.