Thailand: Bizeye izamuka ry'ubukerarugendo nyuma y'itegeko ryemerera abakundana bahuje ibitsina gukora ubukwe

Benshi mu bakundana bahuje ibitsina bakoze ubukwe bwabo mu gihugu cya Thailand, igihugu cyabaye icya gatatu muri Aziya mu kwemera ubukwe bw'ababana bahuje igitsina. Iyi gahunda ifite inyungu zikomeye mu bukungu bw'igihugu, nk'uko bivugwa na bamwe mu bayobozi.

Amategeko y'ubukwe bw'abahuje igitsina yatangiye gushyirwa mu bikorwa kuwa Kane, nyuma y'ibihugu bya Taiwan na Nepal mu rwego rwa Aziya. Iyi niyo nshuro ya mbere muri Asia y'uburasirazuba, aho Thailand yabaye igihugu cya mbere mu kwemera ubukwe bw'abahuje igitsina. 

Ibi bitandukanye n'ibindi bihugu byinshi byo muri Asia bikunze kugira amategeko akumira abantu bakundana bahuje ibitsina. Mu rwego rw'amategeko, ijambo "umugabo" rihinduwe "umugabo" cyangwa "umugore" rikoreshwa mu mategeko, bikaba bisobanuye ko abakundana bahuje igitsina bashobora kugira uburenganzira ku bintu byose byari bisanzwe bifitwe gusa n'abashakanye b'igitsina gabo n'igitsina gore.

Ibi bibazo by'uburenganzira bw'ababana bahuje igitsina birimo kubasha kurera abana, gufata inguzanyo, kugabana umutungo nyuma y'urupfu, guhabwa uburenganzira bwo kwita ku buzima bwa bagenzi babo mu bihe by'ibyago by’ubuzima, ndetse n’uburenganzira bwo kubonana mu gihe habaye ibibazo by’ubuzima mu buryo bwa leta. Byose byemerewe ababana bahuje ibitsina muri Thailand.

Muri Thailand hose, kuva Krabi mu majyepfo kugeza Chiang Mai mu majyaruguru, abantu bashyize umukono ku byemezo byo gushyingiranwa mu buryo bwihariye, aho byagiye bigaragara kuva mu biro bya leta kugeza ku bukwe bwo mu mujyi wa Bangkok.

Rittigiat Subma na Xichen Lin, umushinwa w'umukiriya muri Thailand, basezeraniye mu mujyi wa Bangkok. Ibirori by'ubukwe byari birimo ibendera ry'abatinganyi. Rittigiat yishimiye ko bashobora kubaka ahazaza, kurera abana, no kugira uburyo bwo gufata ibyemezo bikomeye ku buzima.

Rittigiat Subma nyuma yo gukora ubukwe yagize ati: "Ndishimye cyane, njye n'umukunzi wanjye ubu dushobora gufata inguzanyo kugira ngo tugure inzu, dushobora kandi gufata imyanzuro yo kwivuza, kandi buri wese akagira uburenganzira nk'undi".

Tunyawaj Kamolwongwat, umudepite w'ishyaka riri ku butegetsi, yavuze ko nubwo iri tegeko ryatangiye gushyirwa mu bikorwa, ntibivuze ko ivangura rishingiye ku bakundana bahuje ibitsina rizahora ryubahirizwa.

Ati: “Hari urugendo rurerure imbere yacu harimo amategeko akiri inyuma... tugomba gukurikirana ibibazo bitandukanye nka gutwita hifashishijwe ikoranabuhanga, ndetse no kubona ubwenegihugu ku bashakanye b'abahuje igitsina".

Minisitiri w'Intebe, Paetongtarn Shinawatra, yashimiye cyane ko hari inyungu za politiki azakura mu gushyira mu bikorwa iri tegeko nyuma y’imyaka itari mike y'igihombo mu gukora amavugurura mu mategeko arebana n'ubukwe bw'abahuje igitsina. 

Ubushakashatsi bwavuze ko amategeko yo kwemera ubukwe bw'abahuje igitsina muri Thailand azatuma abantu basaga miliyoni enye b'abanyamahanga basura iki gihugu buri mwaka. Hanitezwe kwiyongera kw'inyungu mu by'ubukerarugendo hafi Miliyari ebyiri z'amadolari buri mwaka mu gihe cy'imyaka ibiri nyuma yo gushyira mu bikorwa iri tegeko.

Raporo y'ubuyobozi bw'igihugu zigaragaza ko 9% by'abaturage ba Thailand, cyangwa abagera kuri miliyoni 4.4, bifata nk’abafite imico y'abakundana bahuje igitsina, bakaba bafite isoko ry'ubukwe mu gihugu rishobora kugera kuri Miliyoni 50 z'amadolari.

Muri Thailand hashyizweho itegeko ryemerera abakundana bahuje ibitsina gukora ubukwe