Uko inkomoko ya Noheli ishingiye ku migenzo ya kera ya gipagani n’ibyerekeye Idini rya Gikristo

Inkomoko ya Noheli ishingiye ku migenzo ya kera n’amateka ya Gikristo, bikaba byaragize uruhare rukomeye mu guhindura iminsi mikuru ya Noheli. Nubwo Noheli ubu ifatwa nk'umunsi mukuru w’ivuka rya Yesu Kristo, amateka yayo aturuka mu bihe by'imbere y'igihe cya Gikristo, aho byinshi muri byo byaturutse ku migenzo y’abapagani yo kwizihiza iminsi mikuru y’ukwezi k’Ukuboza.

Mu bihe by’abapagani, Noheli ifitanye isano n’ibikorwa byo kwizihiza iminsi mikuru y’igice cy’izuba, byagiye bigaragara mu migenzo nka ‘Saturnalia’, umunsi mukuru w’abaroma wizihizwaga mu Ukuboza, aho abantu basangizaga amafunguro, bakishimira umwaka mushya ndetse hakabaho no guhinduranya imirimo n’abatware n’abakozi. By’umwihariko, imihango yo kwizihiza umusaruro w’imyaka no kwishimira uko umwaka urangiye.

N’ubwo umuco w’abapagani wari ufite uruhare rukomeye, Noheli mu gihe cy’Abakristo yatangiye gushyirwamo umwihariko wo kwizihiza ivuka rya Yesu Kristo. Mu kinyejana cya kane, abayobozi b’idini rya Gikristo basabye ko habaho guhuza iyo migenzo na gahunda z’iminsi mikuru y’idini, maze tariki ya 25 Ukuboza ihinduka umunsi mukuru w'ivuka rya Yesu Kristo, mu rwego rwo gusimbura ibirori by’abapagani byerekezaga ku kwizihiza “Mithras”, imana y'izuba y’abaroma.

Mu gihe cy’Ubwami bwa Roma ndetse n’Ubwami bw’Abagereki, imihango ya Noheli yakoreshwaga cyane mu buryo bw’imyidagaduro no kubyina. Kuva mu kinyejana cya 4, umunsi mukuru wa Noheli utangira gufata isura y’ubusabane bw’umuryango ndetse n’umuco wo gusangira.

Muri rusange, Noheli yakomeje kwinjizwa mu muco w’Abakristo, mu gihe byagiye bishyirwa mu bikorwa n’abandi bagize uruhare mu kurwanya imihango ya kera, ndetse ugereranije n’ibyo twita Noheli uyu munsi, igitekerezo cy’imigenzo ya Noheli cyagiye kiza kugera ku nkomoko yayo y’umuryango ndetse n'iminsi mikuru ya Noheri ije mu bihe bya gikristo no ku isabukuru y'ivuka rya Yesu Kristo. 

Ndetse muri iki gihe cya none, umunsi wa Noheli wagiye ukomera ku isi yose, ufite intego nk’umunsi w’umuco ndetse n’urukundo rw’abatuye isi.

Umwanditsi: TUYIHIMITIMA Irene