RFL
Kigali

Birusha ubukana kunywa itabi! Guhumeka umwuka wanduye bigabanya iminsi yo kubaho

Yanditswe na: Nadia Kangabe
Taliki:3/09/2024 15:48
0


Ubushakashatsi bwerekana ko guhura no guhumeka imyuka ihumanya ikirere bishobora kugabanya imyaka yo kubaho igihe cy'imyaka ibiri, kandi bishobora kugira ingaruka zirambye ku buzima rusange n’ubukungu. Ingaruka zabyo kandi ziruta kure ingaruka zo kunywa itabi n'imirire mibi.



Ubushakashatsi bwashyizwe ahagaragara mu mpera z'ukwezi gushize n'ikigo cya Politiki gishinzwe ingufu muri kaminuza ya Chicago (EPIC) muri Amerika, kivuga ko kwiyongera kwangiza ikirere bigabanya imyaka yo kubaho igihe cyo kubaho. 

Ubushakashatsi bw’ubuzima bwiza bw’ikirere (AQLI) bwakorewe mu Buhinde, aho PM2.5 (ibintu bito bifite micrometero 2,5 cyangwa munsi ya diameter) ari 40 µg / m³ ugereranyije buri mwaka, byavumbuye ko 40% by’abaturage baho bahumeka umwuka wanduye.

Ishami ry'Umuryango w'Abibumbye ryita ku Buzima (OMS) ryerekana impuzandengo ya 5 µg / m³ buri mwaka nk'ibisanzwe.

Raporo yerekanye ko kugabanya umubare wa PM2.5 kugira ngo wuzuze umurongo ngenderwaho wa OMS bishobora kongera igihe cyo kubaho cy’abatuye mu Buhinde imyaka hafi ibiri.

Umujyi wanduye cyane mu Buhinde ni Dehli, ufite impuzandengo ya PM2.5 ya 84.3 µg / m³, nk'uko raporo ya AQLI yabitangaje mu 2022.

Nk’uko iyi raporo ibigaragaza, Dehli iramutse yujuje amabwiriza ya OMS, icyizere cy'ubuzima bw'abaturage bayo miliyoni 18.7 gishobora kwiyongera mu myaka hafi umunani.

Byongeye kandi, raporo yerekanye ko guhura n’igihe kirekire cyanduye bikabije bigabanya igihe cyo kubaho cy’umuntu ugereranyije n’imyaka 3.6, mu gihe imirire mibi igabanya imyaka 1.6, itabi ku myaka 1.5, n’amazi meza n’isuku bitagira umutekano amezi 8.4. Ibi bigaragaza ko guhumeka umwuka mubi byangiza kurusha kunywa itabi n'imirire mibi.

Impungenge z'Isi yose

Raporo yashyizwe ahagaragara n'ikigo gishinzwe ikirere (SOGA) yerekanye ko ihumana ry’ikirere riza ku mwanya wa kabiri mu biza bibangamira Isi.

Raporo ya SOGA yashyizwe ahagaragara ku ya 19 Kamena, yerekanye ko, usibye miliyoni z’abantu babana n’indwara z’ubuhumekero zidakira, ihumana ry’ikirere ryahitanye abantu barenga miliyoni umunani ku Isi mu 2021.

Byongeye kandi, raporo yasanze abana bari munsi y’imyaka irindwi bashobora kwibasirwa cyane n’ingaruka ziterwa n’umwuka w’ikirere, hamwe na asima n’izindi ndwara zifata ibihaha. Abana bagera ku 700.000 bapfuye bazize igihe kinini bahuye n’umwuka wanduye, 70% muri bo kubera umwanda wo mu ngo uturuka mu guteka mu ngo hamwe n’ibicanwa byanduye. 

Nubwo ibihugu 94 byashyizeho ibipimo byacyo bya PM 2.5, hafi kimwe cya kabiri cyananiwe kubyubahiriza. Hagati aho, ibihugu 158 byananiwe gushyiraho amahame na gato.






TANGA IGITECYEREZO

Izina ryawe
Email yawe
Andika igitecyerezo




Inyarwanda BACKGROUND