Akanama k'amatora ka Tanzania katangaje ko yatsinze ayo matora ya perezida yo mu kwezi gushize n'amajwi 98% - abatavuga rumwe n'ubutegetsi bamaganye ibyavuye mu matora bavuga ko ari "uguha inkwenene demokarasi". Nyuma y'iyo myigaragambyo, abantu nibura 240 barezwe ubugambanyi.
Hamwe no gushyiraho komisiyo yo gukora iperereza, Perezida Samia yanasabye abashinjacyaha "guca inkoni izamba [kudohora]" ku batawe muri yombi bijyanye n'urwo rugomo.
Yifashishije amagambo yo muri Bibiliya, yagize ati: "Data, ubababarire kuko batazi icyo bakora."
Yavuze ayo magambo hashize iminsi komiseri mukuru w'Umuryango w'Abibumbye (ONU) ku burenganzira bwa muntu, Volker Türk, ashishikarije abategetsi ba Tanzania gukora iperereza ryuzuye kandi rinyuze mu mucyo ku makuru y'ubwicanyi n'irindi honyorwa rikomeye ry'uburenganzira bwa muntu, byabaye mu gihe na nyuma y'amatora yo ku itariki ya 29 Ukwakira (10) uyu mwaka.
Abatavuga rumwe n'ubutegetsi bavuga ko abantu babarirwa mu magana bashobora kuba barapfiriye mu mvururu zakurikiye ayo matora. Abategetsi ntibaratangaza umubare w'abapfuye.
Urwo rugomo rwari ruteye ubwoba, mu gihugu cyari cyarabungabunze ishusho yuko gituje, kirangwa n'ubwumvikane n'umutekano, mu gihe cy'imyaka hafi 60 yari ishize.
Mu ijambo yagejeje ku nteko ishingamategeko ku wa gatanu, Perezida Samia yashishikarije abashinjacyaha gutekereza ku kugabanya cyangwa gukuraho ibirego ku bantu bashobora kuba barijanditse mu mvururu batabanje gusobanukirwa byuzuye ibyo bari barimo gukora.
Yagize ati: "Ndabizi ko urubyiruko rwinshi rwatawe muri yombi rukaregwa ubugambanyi. Ntirwari ruzi byuzuye ibyo rwari rurimo kwishoramo."
"Nk'umubyeyi ndetse n'ureberera iki gihugu, ntegetse inzego zishinzwe umutekano, cyane cyane ibiro bya DPP [ibiro bikuru by'ubushinjacyaha], guca inkoni izamba."
Samia, w'imyaka 65, yanasabye amashyaka ya politike guhura no kuganira ku buryo bwo gukora politike hatabayeho kugirira nabi igihugu. Yashimangiye ibyo yiyemeje byo gutangiza igikorwa cyo gushyiraho itegekonshinga rishya.
Iyo myigaragambyo, yateguwe n'urubyiruko, yisanishije n'uburyo bwo gukusanya imbaga bwakozwe ahandi ku isi buyobowe n'uburyiruko ruzwi nk'aba Gen Z, bwo kwamagana ubutegetsi bwashinze imizi bwirengagiza ibibazo biriho.
Abasesenguzi bamwe bavuga ko nubwo izo mvururu zitari zarigeze zibaho muri Tanzania, zabanjirijwe n'umwuka wa politike w'ubushyamirane - waranzwe n'amavugurura yadindiye, imyaka yari ishize hari uburakari bututumba mu rubyiruko, kugundaguranira ubutegetsi mu ishyaka rya CCM riri ku butegetsi, ndetse n'itotezwa ry'igihe kirekire ryibasiye abakuru b'abatavuga rumwe n'ubutegetsi.
Abasesenguzi bamwe bavuga ko mu mezi yabanjirije umunsi w'amatora, ubutegetsi bwa Tanzania burangajwe imbere na CCM bwakoze mu buryo buri kuri gahunda bwigizayo abajyaga guhatana na bwo bya nyabyo.
Abakuru b'amashyaka abiri ya mbere akomeye atavuga rumwe n'ubutegetsi bangiwe kwiyamamaza mu matora yo mu kwezi gushize. Tundu Lissu, w'ishyaka CHADEMA, arafunze akurikiranyweho ibirego by'ubugambanyi, ibirego we ahakana, naho kandidatire ya Luhaga Mpina, w'ishyaka ACT Wazalendo yangwa ku mpamvu za tekinike (zijyanye n'imikorere). 
Perezida wa Tanzania yasezeranyije iperereza ku mpfu zabaguye mu myigaragambyo yo kwamagana amatora
