Inteko Ishinga Amategeko y'Uburayi yemeje umwanzuro wo gusaba ihagarikwa ry'inkunga yagenerwaga Tanzania

Abagize inteko bamaganye icyo bise ikoreshwa ry'imbaraga z'umurengera n'amasasu mu guhangana n'abigaragambya nyuma y'amatora yo mu Ukwakira 2025, bivugwa ko byahitanye abantu amagana abandi bagakomereka.

Perezida Samia Suluhu yatangajwe ko yatsinze amatora ku majwi 98%, ariko abatavuga rumwe n'ubutegetsi babyita "ugusebya demokarasi."

Inteko y'u Burayi irasaba ubuyobozi bwa Tanzania gufungura ibiganiro bya politiki n'abatavuga rumwe n'ubutegetsi, imiryango ya sosiyete sivile n'abahagarariye abahohotewe, mu rwego rwo gukemura ibibazo no gutegura ayandi matora anyuze mu mucyo.

Abadepite kandi banenze "ifungwa ry'abanyapolitiki mu buryo butanyuze mu mucyo" aha bavuze kuri Tindu Lissu, umuyobozi w'ishyaka ritavuga rumwe n'ubutegetsi uregwa icyaha cyo guhungabanya umutekano w'igihugu, icyaha giteganya igihano cy'urupfu mu gihe cyamuhama.

Basabye ubutegetsi bwa Tanzania kurekura uwo muyobozi ndetse hagakurwaho igihano cy'urupfu. Banasabye ko hakorwa iperereza ryigenga kandi ritabogamye ku bwicanyi, abashimuswe n'ababuriwe irengero, iyicarubozo ndetse n'ibindi byaha, bavuga ko iryo perereza rigomba gukorwa na komisiyo nyafrika ishinzwe ubugenzuzi

Amashyaka y'abatavuga rumwe n'ubutegetsi n'imiryango iharanira uburenganzira bwa muntu ivuga ko inzego z'umutekano zishe abigaragambyaga amagana kandi zigakuraho imirambo y'abapfuye zikayijyana ahantu hatazwi.

Leta ya Tanzania ntiratangaza umubare nyawo w'abapfuye, ariko Perezida Samia Suluhu aherutse gushyiraho komisiyo y'igihugu yigenga ishinzwe gukora iperereza ku byabaye.

Ambasade ya Tanzania mu Bubiligi ibinyujije mu ibaruwa ya dipolomasi yo ku wa 25 Ugushyingo (11) 2025, yagaragaje "impungenge zikomeye" ku mwanzuro w'Inteko nshingamategeko y'u Burayi wo kwiga ku "iyicwa ry'abantu ryakurikiye amatora n'ihohoterwa ry'uburenganzira bwa muntu," harimo n'urubanza rwa Tundu Lissu, umunyapolitiki utavuga rumwe n'ubutegetsi.

Leta ya Tanzania yavuze ko iki cyemezo cyafashwe "hatabayeho guhabwa umwanya wo gutanga ibisobanuro no kugaragaza ukuri," ibintu ivuga ko binyuranije n'amahame y'ubutabera n'ibiganiro.

 Tanzaniya yavuze ko gufata ibyemezo kwa EU hashingiwe ku "makuru ataragenzuwe neza kandi ashingiye ku ruhande rumwe" bishobora kwangiza ubufatanye bwari bumaze igihe hagati ya Tanzania n'ibihugu binyamuryango bya EU.