RFL
Kigali

Inkuru y’ihumure ku batuye Isi: Umuti witwa Remdesivir biravugwa ko ufite ubushobozi bwo kuvura Coronavirus

Yanditswe na: Eric Misigaro
Taliki:30/04/2020 15:03
0


Umuti wa Remdesivir umaze igihe uri kugeragezwa, bwa mbere byari byatangajwe ko utavura covod-19, ariko ubu uri gutanga icyizere cy’intsinzi. Nyuma y'ubushakashatsi by’inzobere zitandukanye bwakorewe ku bantu bagera ku 1,063 mu bice bitandukanye by’Isi hari icyizere ko uyu muti waba ugiye kwifashishwa mu kuvura coronavirus.



Abahanga biganjemo abaturuka muri Leta Zunze Ubumwe za Amerika batangiye guha icyizere uyu muti aho batangaza ko ugabanya igihe ibimenyetso by'iyi ndwara bimara kuva ku minsi 15 kugera kuri 11 nk'uko ibyavuye mu bushakashatsi bwakozwe mu bitaro bitandukanye ku isi bibyerekana.

Mu cyumweru gishize, amakuru OMS/WHO yashyize ku rubuga rwayo yavugaga ko uyu muti udafite ubuziranenge bwo gukiza Covid-19, gusa aya makuru bahise bayavanaho nyuma y'igihe gito kuko ubushakashatsi buri gutanga icyizere cy’uko ikiremwa muntu cyaba kigiye kuva ku ngoyi y'iyi virus yo mu bwo bwa corana.

Amakuru ahamye ijana kuri ndi ntabwo aratangazwa, ariko inzobere zivuga ko cyaba ari igisubizo cyiza kandi kije gicyenewe niba byemejwe ko uvura, nubwo utaba uje kurangiza iki cyorezo ahubwo waba uje gusa n'ugica intege.

               Ibitangazwa n’izi nzobere ziri gukora ubushakashatsi kuri uyu muti zivuga ko uyu muti ushobora gukiza ubuzima bwa benshi kandi ukagabanyiriza ibitaro akazi ko kwakira no kwita ku barwayi.

Ese umuti wa Remdesivir ni bwoko ki?

Remdesivir ubundi yakozwe ari umuti wo kuvura Ebola. Ni umuti urwanya virus, wibasira utunyangingo virus ikenera kugira ngo yiyongere mu turemangingo tw'umubiri w'umuntu. Forumire ikoze uyu muti igizwe na elements zo mu butabire (chemistry) ni iyi: C27H35N6O8P, bisobanuye ko ugizwe n'uruherekane rwa carbon 27, hydrogen 35, nitrogen 6, oxygen 8 na phosphorus 1.

   

Ikigo cya Amerika National Institute of Allergy and Infectious Diseases (NIAID), cyakoze igerageza ryawo ku bantu 1,063. Bamwe muri bo bahawe uwo muti, abandi bahabwa utari wo neza (placebo). Dr Anthony Fauci utegeka NIAID agira ati: "Ibyavuyemo ni uko Remdesivir igaragaza neza ko igabanya igihe cyo gukira iyi ndwara".

Nta muti cyangwa urukingo biraboneka bivura Covid-19 kugeza ubu nk'uko OMS ibitangaza. Mu kuyivura iyi ndwara, abaganga bavura ibimenyetso byayo noneho ubwirinzi bw'umubiri bukabona imberaga zo guhangana na virus kugeza umuntu akize cyangwa byanze.

Dr Fauci yavuze ko ibyavuye mu igerageza byerekana ko uyu muti "ushobora kuzibira iyi virus", ibi bikaba "bifungura umuryango ku kuba hashobora kuboneka uburyo bwo kuvura abayirwaye".

Ese uyu muti waba ukora ute? Waba ukora cyane ku bantu bato se cyangwa ku bakuze?

Ø  Ntiharamenyekana neza abo uyu muti ufasha. Niba ari abagombaga gukira n'ubundi ukiza vuba cyangwa unafasha abantu barembye bakoroherwa.

Ø  Ntibiramenyekana kandi niba ukora cyane mu bakiri bato cyangwa abakuze, niba ufasha abasanzwe bafite n'izindi ndwara cyangwa abatazifite, cyangwa niba ufasha gusa abo virus itaraba nyinshi mu mubiri.

Abshakashatsi batangaza ko ibi bibazo bizasubizwa mu gihe hazatangazwa amakuru yose kuri uyu muti ndetse bamaze kwemeza abo ugiye guheraho uvura gusa ntawo umunsi nisaha biratangazwa.

Prof Mahesh Parmar wayoboye igerageza ry'uyu muti mu Burayi avuga ko mbere y'uko uyu muti ukwirakwizwa hakiri ibyo gukora kandi bisaba ubushishozi.

Bwana Prof Mahesh Parmar yagize Ati: "Imibare n'ibyayivuyemo bigomba gusubirwamo n'abashinzwe ubugenzuzi kugira ngo uyu muti wemerwe kandi wongere ugenzurwe n'inzego zishinzwe iby'imiti mu bindi bihugu".

Avuga ko mu gihe ibi bikiri gukorwa bakomeza kubona amakuru yandi ava mu magerageza, bareba niba uyu muti ushobora no kurengera abagiye kwicwa na Covid-19.

Prof Peter Horby wo muri kaminuza ya Oxford mu Bwongereza, ayoboye itsinda rinini riri gukora igerageza ry'imiti itandukanye yavura Covid-19, we yagize ati: "Tugomba kureba ibyavuye mu igerageza rya remdesivir byose, gusa ubaye wemejwe yaba ari inkuru nziza mu rugamba turi kurwana na Covid-19”.

Yunzemo agira ati "Intambwe zakurikiraho ni ukubona amakuru yose no kumenya uko uyu muti wa remdesivir waboneka ku ngano nyinshi kuburyo wakwira abatuye Isi".

Mbere, amakuru ya leta zunze ubumwe za Amerika kuri uyu muti yari yashyizwe hanze mu gihe kimwe n'ayo mu Bushinwa mu kinyamakuru kivuga iby'ubuzima cy'ikigo Lancet, yavugaga ko utavura.

Gusa, igeregezwa ryari ryakozwe ntiryari rihagije nk'uko abahanga babivuga. Prof Babak Javid, umuhanga mu ndwara z'ibyorezo wo muri bitaro bya kaminuza ya Cambridge avuga ko "amakuru ari kuvugwa kuri uyu muti avuguruzanya".

Ati: "Bivuze ko kuba ubu nta muti uriho uvura Covid bishobora kwihutisha kwemeza remdesivir ko iyivura. Gusa, biboneka ko remdesivir atari igisubizo cyihuse muri ibi; urebye muri rusange ubonako warakijije abantu kukigero cya 30%"

Iyi nzobere yo muri kaminuza ya Cambridge yo ntabwo yemeranya nabavugako uyu muti uvura kuko ngo mwigeragezwa ryakozwe uyu muti wakoze kukigero cyo hasi bivuzeko mubantu ijana uyu muti wavura abantu 30 nibo bakizwa nawo, uyu mugabo avugako batakagombye kwitwaza ko bacyeneye umuti bikaba aribyo byabahatira kwemera umuti udakora neza ahubwo bagomeza gukora ubushakashatsi.

Indi miti iri gukorwaho amagerageza ko yavura Covid-19 harimo isanzwe ikoreshwa mu kuvura Malaria na SIDA ishobora kurwanya iyi virus cyangwa igaha imbaraga ubwirinzi bw'umubiri.

Undi muti wanzwe ndetse benshi bafashe nk'ikinyoma ni umuti wakozwe n’igihugu cya Madagascar, gusa ku rundi ruhande kuva uyu muti wavugwa muri iki gihugu ubwandu bwarahagaze kuko abarwaye Covid-19 barangana na 128, muri bo 92 barakize naho 36 nibo bakirwaye ndetse kuri ubu nta barwayi bashya bari kuboneka muri iki gihugu.

Src: theguardian, bbc, Financial times 






TANGA IGITECYEREZO

Izina ryawe
Email yawe
Andika igitecyerezo




Inyarwanda BACKGROUND