Kigali

Byinshi ku muti wa Fentanyl ufasha abarwayi ariko ukaba ikiyobyabwenge gisenya ubuzima

Yanditswe na: InyaRwanda
Taliki:6/02/2025 16:06
0


Fentanyl ni umuti ukomeye ugabanya ububabare, ariko ukunda gukoreshwa nabi ugatera urupfu, ukaba ikibazo gikomeye mu bucuruzi mpuzamahanga.



Fentanyl ni umuti ukomeye cyane ukoreshwa mu kugabanya ububabare bukabije, by’umwihariko ku barwayi bari kubagwa cyangwa bafite uburwayi buteye inkeke. Yakozwe bwa mbere mu 1959, iza gutangira gukoreshwa mu buvuzi mu myaka ya 1960. Ifite imbaraga inshuro zirenga 80 ugereranyije na morphine, ikaba ari yo mpamvu ikoreshwa ku gipimo gito cyane kugira ngo itagira ingaruka mbi.

Uretse ikoreshwa ryayo mu buvuzi, Fentanyl yabaye ikibazo gikomeye kubera ikoreshwa  mu buryo butemewe n’amategeko. Yakomeje gukwirakwira mu bacuruzi b’ibiyobyabwenge, ndetse abayikoresha bayifatina n’izindi nzoga cyangwa ibiyobyabwenge bikomeye nka heroin, bigatuma yica abantu benshi ku Isi.

Iyo umuntu afashe Fentanyl, ikora ku bwonko ihuza n’uduce twabwo twakira ububabare n’amarangamutima, bigatuma yumva atuje kandi atababara. Ariko kandi, iyo yafashwe mu buryo butemewe cyangwa mu kigero gikabije, ishobora kugira ingaruka zikomeye zirimo gutakaza ubushobozi bwo guhumeka, gucika intege no kugira isesemi, gufatwa n’ibitotsi bikabije, kugira umutima utera gahoro, kugwa muri koma ndetse no gupfa bitewe no guhumeka nabi.

Ikibazo gikomeye ni uko Fentanyl ishobora gufatwa mu buryo bw'ibinini, amavuta ashyirwa ku ruhu (patches), cyangwa igafatwa nk’inshinge. Abenshi mu bayikoresha mu buryo butemewe, bayivanga n’indi miti cyangwa ibiyobyabwenge, bigatuma ingaruka zayo zirushaho gukomera.

BBC itangaza ko mu myaka yashize, Leta Zunze Ubumwe za Amerika zashinje u Bushinwa kuba inkomoko y’ibikoresho by’ibanze bikenerwa mu gukora Fentanyl. Ni muri urwo rwego, Perezida Donald Trump yashyizeho imisoro ihanitse ku bicuruzwa bituruka mu Bushinwa, agamije guhagarika ikwirakwizwa ry’ibi biyobyabwenge.

 Uretse u Bushinwa, ibihugu nka Mexique na Canada nabyo byashinjwe kudafata ingamba zikomeye mu guhagarika icuruzwa rya Fentanyl binyuze mu mipaka yabyo. Trump yari yateguye gushyiraho imisoro kuri ibi bihugu, ariko nyuma y’ibiganiro, iyi misoro yarasubitswe kugira ngo habeho kunoza umutekano ku mipaka.

Ibihugu byinshi byamaganye izi ngamba za Amerika, bivuga ko zishobora guteza umwuka mubi mu bucuruzi mpuzamahanga no kugira ingaruka ku bukungu bw’isi.

 Fentanyl yatumye ikibazo cy’ibiyobyabwenge gikomera cyane, by’umwihariko muri Amerika, aho abenshi bapfa bazize guhumeka nabi kubera gukoresha iyi miti. 

Ibihugu bitandukanye byafashe ingamba zo kuyirwanya, zirimo gufunga inganda zitunganya ibiyobyabwenge mu buryo butemewe, kongera ibihano ku bacuruzi ba Fentanyl, gushyiraho amategeko akomeye ku ikoreshwa ry’uyu muti no gukorana n’ibihugu byo ku isi mu guhangana n’iki kibazo.

 Fentanyl ni umuti ushobora gufasha abarwayi bafite ububabare bukabije, ariko nanone ni ikiyobyabwenge gikomeye gishobora kwica abantu iyo gikoreshejwe nabi.

Umwanditsi : KUBWAYO Jean de la croix






TANGA IGITECYEREZO

Izina ryawe
Email yawe
Andika igitecyerezo


KOPA

Inyarwanda BACKGROUND