Toni zigera kuri miliyoni 931 z'ibiribwa zipfushwa ubusa buri mwaka. Igihugu cya Nigeria ni cyo kiyoboye ibihugu byo muri Afurika bipfusha ubusa ibiribwa, aho umuturage umwe yangiza ibingana na toni miliyoni 37.9 buri mwaka.
Raporo
y’iyangirika ry’ibiribwa itegurwa n’Umuryango w’Abibumbye wita ku bidukikije
(UNEP) y’uyu mwaka igaragaza ko buri mwaka toni miliyoni 931 z’ibiribwa zipfa
ubusa.
Kwangiza
ibiribwa, si ikibazo kigaragariza uburemere mu mibare gusa, ahubwo ni ikibazo
giteye inkeke ndetse gikomeje kugira ingaruka mbi ku buzima bw’abatuye isi
bose. Mu bihugu byateye imbere, usanga ingo nyinshi zikora aya makosa yo kumena
ibiryo, rimwe na rimwe ugasanga biraterwa n’uko baba baguze byinshi.
Ni
mu gihe ku rundi ruhande, ibihugu byinshi bikiri mu nzira y'amajyambere
bigihanganye n’ibibazo byinshi bituma umusaruro w’ibiribwa wakabatunze
wangirika rimwe na rimwe utaragera no ku isoko. Muri ibyo, harimo
ibikorwaremezi biciriritse, aho kubika ibiribwa mu rwego rwo kubirinda
kwangirika, n’ibindi byinshi.
Iyi
raporo izwi nka ‘Food Waste Index’ igaragaza ko hafi 17 ku ijana by’umusaruro
w’ibiribwa ku isi wangirika ukajugunwa nk’indi myanda yose, ukaba wangizwa n’ingo
zinyuranye, amaguriro y’ibiribwa ndetse n’inganda.
Raporo
iheruka gukorwa n'ikinyamakuru CEOWORLD igaragaza ingaruka mbi ziterwa n’ikibazo
cy’imyanda y’ibiribwa ku isi, ndetse ikerekana n’ibihugu bifite uruhare runini
muri iki kibazo cy’ingutu ku rwego mpuzamahanga.
Nubwo
hejuru ya 60% by’ubutaka bwera ku Isi buri muri Afurika, ndetse hejuru ya 52%
by’Abanyafurika bakaba bafite akazi, bakora mu rwego rw’ubuhinzi,
haracyagaragara ikibazo cy’uko abari hejuru ya miliyoni 280 by’Abanyafurika, ni
ukuvuga hejuru ya 20% by’Abanyafurika bose bafite ikibazo cy’inzara.
Dore
urutonde rw’ibihugu 10 byo muri Afurika byangiza ibiribwa ku kigero cyo hejuru
Rank |
Country |
Waste per
capita (KG) |
Annual waste
(tons) |
Global rank |
1 |
Nigeria |
189 |
37.9M |
1st |
2 |
Tanzania |
119 |
6.9M |
7th |
3 |
DR. Congo |
103 |
8.9M |
12th |
4 |
Uganda |
103 |
4.5M |
13th |
5 |
Mozambique |
103 |
3.1M |
14th |
6 |
Madagascar |
103 |
2.8M |
15th |
7 |
Niger |
103 |
2.4M |
16th |
8 |
Mali |
103 |
2M |
17th |
9 |
Burkina Faso |
103 |
2.1M |
18th |
10 |
Malawi |
103 |
1.9M |
19th |
TANGA IGITECYEREZO