Komisiyo y'Igihugu y'Amatora (NEC), yatangaje ko abagera kuri Miliyoni 2 bagiye gutora bwa mbere mu Rwanda ari urubyiruko mu matora ya Perezida n'ay'Abadepite ateganyijwe muri Nyakanga 2024.
Imibare
igaragaza ko Miliyoni icyenda n'ibihumbi Magana atanu (9.500.000) bafite imyaka
18 kuzamura bari kuri Lisiti y'itora. Kandi hafi 90% bamaze kwikosokoza kuri
Lisiti y'Itora bitegura kuzagira uruhare muri aya matora Abanyarwanda bafata
nk'ubukwe.
Amatora
agiye kuba ku nshuro ya Kane kuva Jenoside yakorewe Abatutsi mu 1994
yahagarikwa. Imibare igaragaza ko amatora azakorerwa kuri site z'itora 2,441
zifite ibyumba by'itora 17,400 mu gihugu hose.
Mu kiganiro
n’itangazamakuru kuri uyu wa Kane tariki 16 Gicurasi 2024, Perezida wa Komisiyo
y'Igihugu y'Amatora (NEC), Oda Gasinzigwa yagaragaje ko bishimiye kuba hari
urubyiruko rugera kuri Miliyoni 2 rugiye gutora ku nshuro ya mbere.
Ati
"Ni ibintu byiza kandi dukomeza gukangurira urubyiruko kwitabira ibikorwa
by'amatora, biyongera ku rundi kuko muzi ko mu Rwanda umubare munini dufite ari
urubyiruko."
Asubiza
ikibazo cy'umunyamakuru wa InyaRwanda, Gasinzigwa yavuze ko igihugu gifite
urubyiruko kiba gifite ubuzima, bityo bishimishije kubona umubare wabo wariyongereye,
bakaba bazagira uruhare muri aya matora agiye kuba ku nshuro ya kane.
Yabwiye
urubyiruko kugira uruhare mu matora, kandi ntibirangirire mu gutora gusa, kuko
bashobora no kwiyamamaza. Ati "Icyo twabakangurira rero ni uko batumva ko
ibikorwa by'amatora ari iby'abantu bakuze gusa, ahubwo ari ibyabo kuko igihugu
ari icyabo, uyu munsi n'ejo bundi.”
Yavuze ko
bafite icyizere ku rubyiruko bashingiye ku kuba bari mu mirimo myinshi muri iki
gihe, kandi bakora neza. Ati 'Turifuza y'uko rero bakomeza gutora no gutorwa, kuko
ntabwo bajya mu gutora gusa n'abifuza gutorwa muri ibyo biciro bitandukanye, baba
babifitiye uburenganzira."
Mu matora
y'Abadepite yabaye mu 2018, hatoye abaturage Miliyoni 7, 172, 612. Mu matora
y'abayobozi b'inzego zibanze mu 2021, hatoye abaturage Miliyoni 8,130,46. Ni mu
gihe abazatora kuri iyi nshuro biteganyijwe ko ari Miliyoni 9,500,000.
Ufashe
imibare y'abazatora muri uyu mwaka ugakuramo abatoye mu 2018 (9,500,000- 7,172,612)
ubona ko mu mibare habayeho ubwiyongere bw'abarenga Miliyoni 2 ari nabo bashya
bazatora birangana na Miliyoni 2,327,388.
Ukoze
isesengura mu mibare, bigaragaza ko buri mwaka umubare w'abatora wiyongeraho abari
hagati y'ibihimbu 200 n'ibihumbi 500. Akenshi ni urubyiruko baba bagejeje imyaka
yo gutora.
Abanyarwanda
baba mu mahanga bazatora Umukuru w’Igihugu n’Abadepite barenga ibihumbi 53
bavuye ku bihumbi 20 bariho mu matora aheruka yo mu 2017.
Mu ijambo
risoza umwaka wa 2023 ryatambutse kuri Televiziyo Rwanda saa mbili z’ijoro, ku
wa 31 Ukuboza 2023, Perezida Kagame yinjiza Abanyarwanda mu 2024, yavuzemo ko
uyu mwaka udasanzwe ku rubyiruko, abasaba kuzagena ahazaza h’Igihugu binyuze mu
matora azaba muri Nyakanga 2024.
Ati “Ni umwaka w’ingenzi ku gihugu cyacu. Twizeye ko tuzumva amajwi menshi y’abakiri bato mu kugena ahazaza h’igihugu.”
Perezida wa Komisiyo y'Igihugu y'Amatora (NEC), Oda Gasinzigwa yasabye urubyiruko kuzagira uruhare mu matora ateganyijwe muri Nyakanga 2024
TANGA IGITECYEREZO