Ku nshuro ya mbere i Kigali herekanywe filime “Notre Dame du Nil” yagarutse ku gitabo cya Scholastique Mukasonga kivuga ku itotezwa ryakorewe abanyeshuri bo mu bwoko bw’Abatutsi mu 1973.
Iyi filime yerekanywe kuri uyu wa kabiri muri Kigali
Century Cinema nka kimwe mu bikorwa byo gutangiza inama yiga ku iterambere ry’uruganda
rw’amajwi n’amashusho [Kigali Audio Visual Forum] yateguwe n’Ikigo cy’Igihugu
gishinzwe Iterambere.
“Notre Dame Du Nil” ni igitabo cyanditswe na Scholastique Mukasonga, umunyarwandakazi uba mu Bufaransa. Iki gitabo cyasohotse mu 2012, cyanahawe ibihembo mpuzamahanga bibiri ari byo Prix Renaudot na Prix Ahmadou Kourouma.
Mu mwaka ushize ni bwo umuhanga mu gutunganya filime
Atiq Rahimi, umufaransa ukomoka muri Afghanistan yaje mu Rwanda, amara amezi
atandatu ahugura abagomba gukina muri iyi filime yamaze amezi abiri ifatirwa
amashusho mu Karere ka Rutsiro mu ishuri rya Murunda.
Iyi filime “Notre Dame Du Nil” igaragaza uburyo mbere
y’uko haba Jenoside yakorewe Abatutsi mu 1994, abana b’abakobwa bo muri ubwo bwoko
batotezwaga mu gihe babaga bari ku ishuri.
Igaragramo abakobwa barimo Amanda Mugabekazi, Malaika
Uwamahoro, Albina Sydney Kirenga na Clariella Bizimana na Belinda Rubango Simbi.
Itangira igaragaza imibereho y’abana b’abanyeshuri
bigaga mu kigo cy’amashuri kiyoborwa n’abihaye Imana barimo n’abazungu. Bigishwa
amasomo asanzwe ariko bakanatozwa gusenga kugira ngo bazavemo abantu b’ingirakamaro.
Iri rushuri riba ryigamo abarimo abana b’abayobozi b’igihugu
bakomeye, abacuruzi n’abandi bavuga rikijyana. Umwana w’umukobwa wo kwa
Minisitiri witwa Gloriosa uba waracengewe n’ingengabitekerezo yo kwanga bagenzi
be b’abatutsi kugera n’aho abona ishusho ya Bikiramirya akamwita umutsikazi
kubera izuru rye.
Uyu mwana urwango rumwuzura umutima kugera n’aho
yitwikira ijoro ari kumwe na mugenzi witwa Modesta uba uvuka ku babyeyi
badahuje ubwoko, bakajya guca amazuru ishusho ya bikiramariya, akabeshyera
Abatutsikazi ko ari bo babikoze.
Gloriosa uba wumva ko ari we ukunda igihugu n’abandi
bahutu bo hanze y’ishuri birara mu banyeshuri bakatemagura bamwe bagapfa.
Atiq Rahim yavuze ko n’ubwo iyi filime ivuga ku
macakubiri yaranze u Rwanda, mu gushaka abakinnyi nta kindi yigeze
agenderaho uretse gushaka ‘abanyarwanda’.
Ati “ Sinigeze mvuga ngo nkeneye umubare w’abahutu n’abatutsi
runaka, njye naje ntashaka kumenya aho baturuka, nashakaga abanyarwandakazi
kandi mwabibonye muri filime ntabwo nigeze mvangura.”
Yongeyeho ko gukora iyi filime bifite igisobanuro
gikomeye kuri we kuko mu gihe Jenoside yakorewe Abatutsi mu 1994 ari nabwo
umuvandimwe we yitabye Imana azize intambara yari iri muri Afghanistan.
Bitewe n’uburyo yakiriwe mu Rwanda yavuze ko ahafata
nk’igihugu cya kabiri ari nayo mpamvu ateganya kuhakorera indi mishinga ijyanye
no guteza imbere sinema.
Filime Notre Damme Du Nil yerekanywe bwa mbere muri Toronto International Film Festival yabaye muri Nzeli 2019. Biteganyijwe ko kuri uyu wa Gatatu i saa cyenda z'amanywa yongera kwerekanwa muri Kigali Century Cinema.
Atiq Rahim watunganyije Filime Notre Dame Du Nil avuga ko amateka ye afite aho ahuriye n'ay'u Rwanda
Hope Azeda ni we watoranyije abakinnyi bagaragaye muri iyi filime
Abantu batandukanye bitabiriye igikorwa cyo kwerekana Notre Dame Du Nil
Ablina Kirenga wakinnye yitwa Gloriosa
Malaika Uwamahoro nawe yakinnye muri iyi filime
Abakobwa bakinnye muri Notre Dame Du Nil
Abarebye Notre Dame Du Nil babashije kubaza ibibazo
Filime Notre Dame Du Nil yarebwe n'abantu benshi
Kabera Eric washinze Kwetu Film Institute yari ahari
Cedric Mizere wakoze imyenda, Munyeshuri Innocent wafashije mu kuyobora, Ati Rahim, Hope Azeda watoranyije abakinnyi na Mukama Jean De Dieu wakinnye ari umupadiri
Atiq Rahim n'umwe mu bakobwa bakinnye muri filime ye
Umunyarwenya Atome yafashe ifoto y'urwibutso n'abakinnye muri Notre Dame Du Nil
AMAFOTO: MUGUNGA Evode/Inyarwanda Art Studio
TANGA IGITECYEREZO