Mu gihe Isi yugarijwe n’icyorezo cya Coronavirus kiri gutwara ubuzima bwa benshi, Ishami ry'Umuryango w'Abibumbye ryita ku Buzima (OMS/WHO) riburira ko abantu bagera ku 190,000 bashobora gupfa muri Afurika mu mwaka wa mbere w'icyorezo cya coronavirus niba ingamba z'ingenzi zo kukirwanya zitagize icyo zigeraho.
Ubushakashatsi
bushya bwa OMS bunateganya ko iki cyorezo gishobora gukomeza kubaho mu myaka
micye iri imbere. Matshidiso Moeti, ukuriye OMS ishami ry'Afurika, yagize ati:
"Bishoboka ko coronavirus izakomeza gukwirakwiza ubwandu ivuye mu bice yagize indiri".
Impuguke za
OMS zivuga ko uku kwandura gacye gacye iva ahantu hamwe ijya ahandi ari uburyo
bw'umwihariko kuri Afurika ugereranyije no mu bindi bice by'isi. Ibindi
byibanzweho ni uko uyu mugabane ugizwe ahanini n'urubyiruko "rwungukiye mu
kuba indwara zandura zararwanyijwe zirimo nka VIH [HIV] n'igituntu",
ndetse n'igipimo kiri hasi cy'impfu.
Uku kuburira kwa OMS kuje mu gihe igihugu cya Nigeria gituwe cyane kurusha ibindi muri Afurika, ndetse n'ibice bimwe by'Afurika y'Epfo na Côte d'Ivoire, byatangiye kudohora ingamba zimwe za 'Guma mu rugo'.
Ubushakashatsi bwa OMS bwasanze abantu bari hagati ya miliyoni 29 na miliyoni 44 mu karere ikoreramo muri
Afurika bashobora kwandura Covid-19 mu mwaka wayo wa mbere kuri uyu mugabane.
Nk’uko
tubikesha BBC, Abari hagati ya 83,000 na 190,000 bashobora gupfa muri icyo gihe
cy'umwaka, nk'uko OMS ikomeza ibivuga. Uko gucishiriza gushingiye ku guteganya,
kandi kwibanda ku bihugu 47 byo mu karere ikoreramo muri Afurika kabarirwamo
abaturage bagera kuri miliyari imwe. Ibihugu bya Misiri, Libya, Tunisia, Maroc,
Eritrea, Sudan, Somalia na Djibouti ntabwo birimo.
Ku mugabane
wose w'Afurika hamaze gutangazwa abarenga 2,000 bishwe na Covid-19, nkuko
imibare y'ikigo cyo kurwanya no gukumira indwara muri Afurika ibigaragaza. Ukoze
igereranya, abantu 140,000 imaze kubica mu Burayi bw'uburengerazuba aho iyi
virusi yatangiye gushegesha mu byumweru byinshi mbere y'Afurika.
Mu bihugu
byose by'Afurika usibye muri Lesotho, hamaze gutangazwa abemejwe ko banduye
coronavirus. Muri Afurika, Afurika y'Epfo ni yo ifite umubare munini cyane
w'abemejwe ko banduye - 8,895 barimo 178 yishe na 3,153 bayikize - naho muri
Algeria ni ho imaze kwica umubare munini, abantu 488, nkuko imibare ya Kaminuza
ya Johns Hopkins yo muri Amerika ibigaragaza.
Mu itangazo
yasohoye, Dr Moeti, uhagarariye OMS muri Afurika, yagize ati:"Covid-19
ishobora kubana natwe mu buzima bwacu bwo mu myaka myinshi iri imbere niba nta
ngamba zo gukumira zifashwe na za leta nyinshi zo mu karere [k'Afurika] Ducyeneye
gupima, gutahura abahuye n'abanduye, gushyira mu kato no kuvura"
TANGA IGITECYEREZO