RFL
Kigali

Mobutu Sese Seko umwe mu bihaye ipeti rya Marshal, umusesaguzi wahahiraga i Paris akaba n’umunyagitugu

Yanditswe na: David Mayira
Taliki:20/10/2020 15:17
0


Abantu benshi bakunda kwibaza kuri Mobutu Sese Seko Ngbendu Wa Za Banga wihaye Ipeti rya Marshal mu gisirikare. Yavuzwe nk’umwe mu basesaguye ubwo yari ku butegetsi bwa Kongo ndetse yaranzwe n’ubutegetsi bw’igitugu.



Joseph-Désiré Mobutu, yavutse tariki 14 Ukwakira 1930, yari umunyapolitiki akaba n'umusirikare mukuru wa Kongo wabaye Perezida wa Zaire-Repubulika Iharanira Demokarasi ya Kongo y’ubu, kuva mu 1965 kugeza mu 1997. Yabaye kandi Umuyobozi w’Umuryango w’Ubumwe bw’Afurika kuva mu 1967 kugeza mu 1968. obutu, yabaye Umugaba Mukuru w’ingabo kandi ashyigikiwe n’Ububiligi na Amerika, yavanyeho Guverinoma yatowe mu buryo bwa Demokarasi na Patrice Lumumba mu 1960.

Trial Two: Treachery (Mobutu Sese Seko) | bulb

Mobutu yashyizeho Guverinoma yateguye iyicwa rya Lumumba mu 1961, ikomeza kuyobora ingabo z’igihugu kugeza igihe yafashe ubutegetsi mu butegetsi bwa kabiri mu 1965 kugira ngo abe umunyagitugu wa gisirikare mu gihugu.

Kugira ngo ashimangire ubutegetsi bwe, yashinze ishyaka rya rubanda riharanira impinduramatwara nk'ishyaka rya politiki ryonyine ryemewe n'amategeko mu 1967. Mobutu yavuze ko ingengabitekerezo ye ya politiki iri mu bikorwa yashyizeho nk’ubutegetsi bw'igitugu, akusanya umutungo bwite, kandi agerageza gukuraho igihugu cyose cy’umuco w’abakoloni.

Yayoboye igihe cyo guhonyora uburenganzira bwa muntu. Ku butegetsi bwe, igihugu nacyo cyahuye n’ifaranga ridakurikiranwa, umwenda munini, no guta agaciro kw’ifaranga. 

Mobutu yahawe inkunga ikomeye (igisirikare, dipolomasi n'ubukungu) yaturutse muri Amerika, Ubufaransa n'Ububiligi, bemezaga ko arwanya ubukomunisiti muri Afurika. Yongeye kandi kugirana umubano wa hafi na guverinoma ya Apartheid Afurika y'Epfo, Isiraheli ndetse n’ingabo z’Abagereki.

Gicurasi 1997, igihe ingabo z’inyeshyamba zari ziyobowe na Laurent-Désiré Kabila zamwirukanye mu gihugu. Mu 1972, Mobutu yagerageje kunanirwa kwiyita Perezida ubuzima bwe bwose. Muri Kamena 1983, yizamuye ku ntera ya yiha Ipeti rya Gisirikare rikomeye ku isi rya Field Marshal iryo teka ryashyizweho umukono na Jenerali Likulia Bolongo. 

Victor Nendaka Bika, mu nshingano ze nka Visi-Perezida wa Biro ya Komite Nkuru, umutegetsi wa kabiri mu gihugu, yagejeje ijambo ku magambo yuzuye ishimwe rya Perezida Mobutu.

Index of /wp-content/uploads/2017/12

Mobutu yari azwiho kurya ruswa, icyenewabo, no kunyereza umutungo uri hagati ya miliyari 4 na miliyari 15 z'amadolari ku ngoma ye. Yari azwiho gukabya no gusesagura nk'urugendo rwo guhaha i Paris akoresheje Concorde ya supersonic kandi ihenze.

Mobutu yagiye mu buhungiro by'agateganyo i Togo, kugeza igihe Perezida Gnassingbé Eyadéma yashimangiye ko Mobutu ava mu gihugu nyuma y'iminsi mike. Kuva ku ya 23 Gicurasi 1997 yabaga ahanini i Rabat, muri Maroc, yapfiriyeyo ku ya 7 Nzeri 1997 azize kanseri ya prostate afite imyaka 66. Yashyinguwe mu mva iri hejuru ya Rabat-Sale-Zemmour-Zaer, mu irimbi rya gikirisitu rizwi ku izina rya Cimetiere Europeen. 






TANGA IGITECYEREZO

Izina ryawe
Email yawe
Andika igitecyerezo




Inyarwanda BACKGROUND