Ishami ry'umuryango w'abibumbye ryita ku buzima (OMS/WHO) ryatangaje ko isi ikwiye kwitegura ko coronavirus ishobora kuba icyorezo.
Icyorezo ni igihe indwara yandura ikwirakwiriye mu buryo
bworoshye iva ku muntu umwe ijya ku wundi mu bice byinshi by'isi.
Abandi bantu bashya banduye iyo virusi, itera indwara yo mu
myanya y'ubuhumekero izwi ku izina rya Covid-19, bakomeje kugaragara, ndetse
abari kugaragara muri Koreya y'Epfo, Ubutaliyani na Iran bakaba bari gutera
impungenge.
Ariko
benshi mu bamaze kuyandura ni abo mu Bushinwa, aho ubu bwoko bushya bwa
coronavirus bwagaragaye bwa mbere mu mwaka ushize, hakaba hari abantu barenga
77,000 bayirwaye naho abarenga 2,600 ikaba imaze kubica.
Abantu barenga 1,200 bamaze kwemezwa ko bayirwaye mu bindi
bihugu bigera hafi kuri 30 ndetse abantu 20 imaze kubahitana.
Ejo ku wa mbere, Ubutaliyani bwatangaje ko abantu bane bandi
yabahitanye, bituma umubare w'abo imaze kwica kugeza ubu muri icyo gihugu ugera
kuri barindwi.
Amasoko y'imari n'imigabane yo ku isi yagiye ku kigero cyo
hasi cyane kubera impungenge z'ingaruka ku bukungu z'iyo virusi.
Ubushinwa bwavuze ko buzasubika inama ngaruka mwaka y'inteko
yari iteganyijwe kuba mu kwezi gutaha kwa gatatu, "mu gukomeza
ibikorwa" byo kurwanya coronavirus.
Urwo rwego, rwemeza ibyemezo byafashwe n'ishyaka rya
gikomunisti riri kubutegetsi, ubundi ruterana buri mwaka kuva mu mwaka wa 1978.
Ikigero cy'abarwayi bayirwaye bari
gupfa kubera iyo ndwara izwi nka Covid-19 kigaragara nk'ikiri hagati ya 1% na
2%, nubwo OMS iburira ko ikigero cy'abo yica kitaramenyekana.
Ejo ku wa mbere, Iraq, Afghanistan,
Kuwait, Oman na Bahrain byatangaje abantu ba mbere byemeje ko bayirwaye, bose
bahageze bavuye muri Iran.
Abategetsi bo muri Bahrain bavuze ko
umurwayi wayanduye waho ari umushoferi wa bisi itwara abanyeshuri, kandi ko
amashuri menshi yafunzwe kubera iyo mpamvu.
Mu kiganiro n'abanyamakuru ku munsi
w'ejo ku wa mbere, Tedros Adhanom Ghebreyesus, umukuru wa OMS, yavuze ko
umubare w'abantu bashya banduye coronavirus mu minsi ishize muri Iran,
Ubutaliyani na Koreya y'Epfo "uteye impungenge mu buryo bukomeye".
Ariko yongeyeho ati: "Kuri ubu,
ntabwo turi kubona gukwirakwira mu buryo budakumiriwe kw'iyi virusi kandi
ntituri kubona indwara ikaze ifata abantu ahantu hagari cyangwa impfu [z'ahantu
hagari]".
"Iyi virusi yaba ifite
ubushobozi bwo guhinduka icyorezo? Cyane rwose, irabufite. Twageze kuri urwo
rwego? Mu isesengura ryacu dusanga tutararugeraho".
"Ubutumwa bw'ingenzi bukwiye
guha ibihugu byose icyizere, umuhate no kumva ko ibintu bishoboka, ni uko iyi
virusi ishobora guhagarikwa, kandi mu by'ukuri hari ibihugu byinshi byabishoboye".
"Gukoresha ijambo 'icyorezo'
ubu ngubu ntabwo bihuye n'ibyo turi kubona, ariko birumvikana ko rishobora
gutera ubwoba".
Ariko Mike Ryan, ukuriye gahunda
y'ubutabazi bwihuse muri OMS, yavuze ko ubu ari igihe cyo "gukora buri
kintu cyose wakora mu kwitegura icyorezo".
TANGA IGITECYEREZO