Ingaruka zo kwanduza virusi ya Sars-CoV-2 zigenda zivugururwa uko abahanga bamenye imikorere yacyo. Nk’uko ubushakashatsi bwakozwe n’ibitaro bya San Raffaele biri muri Milan bubitangaza, ingaruka kuri bamwe mu barokotse Covid-19 nazo ziri mu rwego rw’indwara zo mu mutwe zirimo; guhangayika, kwiheba, guhahamuka..
Ubushakashatsi bwasohotse mu kinyamakuru cya siyansi cyitwa
Brain, Imyitwarire n’Ubudahangarwa, ubushakashatsi bugaragaza ingaruka zo mu
mutwe ku barwayi bamwe na bamwe. Kugira ngo hakorwe iperereza, abaganga babonye
abantu bakuru 402 barokotse Covid-19, ukwezi kumwe nyuma yo kuvurwa, Abagera
kuri 300 muri bo bari barwariye mu bitaro i San Raffaele naho 100 basigaye
bakurikiranwa mu rugo.
Abarwayi barenga 50% bagaragaje byibuze indwara imwe yo mu
mutwe:
Mu barwayi 402 bagaragaye, barimo abagore 137 n'abagabo 265,
abaganga basanze abarenga kimwe cya kabiri bafite nibura imwe mu ndwara zo mu
mutwe zagaragaye zirimo guhangayika, kwiheba, kudasinzira no guhahamuka.
Ubushakashatsi bwakozwe n’ibitaro bya San Raffaele Hashingiwe
ku bisubizo byabonetse, abaganga bavumbuye ko 28% by’abarwayi barwaye indwara
y’ihungabana, 31% batewe no kwiheba, 42% bafite guhangayika, 40% biturutse ku
kudasinzira.
Mu itangazo ryatanzwe n’ikigo, Porofeseri Francesco
Benedetti, umuganga w’indwara zo mu mutwe akaba n’umuyobozi w’itsinda ry’ishami
ry’ubushakashatsi bw’indwara zo mu mutwe na Clinical Psychobiology asobanura
agira ati: “Byahise bigaragara ko iki cyorezo kigira ingaruka kuko gisigira abantu bagikize indwara zo mu mutwe ”.
Kwigunga kwabaturage, guhangayikishwa na psychologiya?
Mu kiganiro cyayo, Reuters yerekana ko ingaruka nke
z’indwara zo mu mutwe zagaragaye ku barwayi bari mu bitaro, ugereranije n’abandi
barwayi. Ibi birerekana uruhare n’akamaro k’inkunga y’ubuzima mu kugabanya
kwigunga kw’abaturage no kwigunga biranga icyorezo cya Covid-19.
Muri rusange, ingaruka z’indwara zo mu mutwe z’iyi ndwara
zishobora guterwa n’ubudahangarwa bw'umubiri kuri virusi, nk'uko byatangajwe,
ndetse n’impungenge nko gutinya kwanduza abandi, kwigunga ndetse no guhabwa
akato.
Marion Leboyer, umuganga w’indwara zo mu mutwe akaba n’umuyobozi w’ishami ry’indwara zo mu mutwe za kaminuza z’ibitaro bya Henri Mondor i Créteil yongeyeho ati: “ingaruka za Covid-19 ziri imbere yacu, kubera impamvu z’imibereho n’imitekerereze, amezi menshi ".
Byongeye kandi, ubushakashatsi bwerekanye ingaruka za
coronavirus ku bwonko. Ni muri urwo rwego, abashakashatsi ba San Raffaele
bashoje ibyo babonye bavuga ko intego ikurikira ari "ugushakisha
ubushakashatsi ku binyabuzima kugira ngo
hamenyekane indwara ziterwa n’iki cyorezo kandi zikurikiranwe hakiri kare.
Src: Reuters
TANGA IGITECYEREZO